Laten we ons voorstellen dat je een getalenteerde zanger bent, die je hart en ziel in je vak stort. Je stem is je instrument. Het boeit het publiek en laat een blijvende indruk achter op iedereen die je hoort. Op een dag stuit je online op een betoverend nummer. Als je beter luistert, overvalt je een gevoel van ongeloof. De stem die je hoort is onmiskenbaar de jouwe, maar je hebt dit specifieke stuk nooit opgenomen of uitgebracht. Verwarring maakt plaats voor het besef: uw stem is gerepliceerd en gebruikt in een door AI gemaakt muziekwerk zonder uw medeweten of toestemming.
Hoe zou jij je voelen in zo'n situatie? Verbaasd? Gefascineerd? Misschien zelfs geschonden? Natuurlijk komen er vragen bij u op: wie heeft het recht om uw stem op deze manier te gebruiken? Heeft u enige controle over dergelijk gebruik? Is het een inbreuk op je auteursrecht of zijn het meer je artiestenrechten? Of maakt het inbreuk op uw persoonlijkheidsrechten, aangezien uw unieke stem wordt gebruikt om uw identiteit en persoonlijkheid op te roepen in een nieuwe creatie?
Laten we nu stoppen met ons voor te stellen: dit zijn actuele problemen waarmee kunstenaars van vandaag te maken hebben. Eminem,[1] Drake, The Weekend, en Jay-Z zijn slechts enkele voorbeelden van degenen wier stemmen de afgelopen maanden door AI zijn gesynthetiseerd en in liedjes zijn gebruikt. En trouwens, ook overleden artiesten worden niet vergeten.[2]
Auteursrecht kan je niet helpen
In dit verwarrende scenario zou het nutteloos zijn om een beroep te doen op inbreuk op het auteursrecht voor het verzoek om door AI gegenereerde muziek van streamingdiensten te verwijderen. De auteursrechtwetgeving biedt niet de middelen om het gebruik van een door AI gegenereerde stem die lijkt op die van u, een halt toe te roepen. De reikwijdte van auteursrechtelijke bescherming is beperkt tot een reeks specifieke rechten, die allemaal verbonden zijn aan een specifiek werk, zoals het recht om een werk te reproduceren, verspreiden en uitvoeren. Maar hier is geen werk gebruikt. Het was niet je songtekst die werd gebruikt, ook niet je melodie, die beide auteursrechtelijk beschermd zouden zijn. Het gaat hier om de gerepliceerde stem, en dat is geen auteursrechtelijk beschermd 'werk'.
Rechten van artiesten kunnen u ook niet helpen
Onder uitvoerende rechten krijgen uitvoerende kunstenaars bepaalde exclusieve rechten, zoals het recht om het gebruik en de distributie van hun uitvoeringen te controleren. "Uitvoerders" worden in het Verdrag van Rome en het WIPO-verdrag inzake uitvoeringen en fonogrammen gedefinieerd als "acteurs, zangers, muzikanten, dansers en andere personen die acteren, zingen, voordragen, declameren, spelen in of anderszins literaire of artistieke werken uitvoeren (of uitingen van folklore)".[3]
Hier ontstaat de noodzaak om onderscheid te maken tussen twee situaties: de ene betreft het gebruik van de uitvoering van een echte persoon in een volgende muziekproductie, en de andere betreft de door AI gegenereerde imitatie van een uitvoering. In de eerste situatie spelen vragen over uitvoeringsrechten een rol, aangezien het gebruik van de daadwerkelijke uitvoering twijfels oproept over eigendom en autorisatie. In de tweede situatie, waarin AI een prestatie imiteert, zijn de traditionele noties van uitvoeringsrechten echter mogelijk niet van toepassing omdat er geen eerdere prestatie is gerepliceerd.[4]
Dit onderscheid is belangrijk omdat het de beperkingen benadrukt van uitsluitend vertrouwen op uitvoeringsrechten in de context van door AI gegenereerde muziek. Hoewel uitvoeringsrechten zijn ontworpen om de rechten van artiesten en hun uitvoeringen te beschermen, hebben ze in de eerste plaats betrekking op daadwerkelijke uitvoeringen die zijn vastgelegd in opnames of live-instellingen. In het geval van AI-imitaties is er geen specifieke prestatie gekopieerd, waardoor het moeilijk is om inbreuk op traditionele uitvoeringsrechten te claimen. In het inleidende scenario hoorde de zangeres natuurlijk niet haar uitvoering van het nummer, maar een machinale imitatie van haar stem om te produceren wat haar uitvoering had kunnen zijn. Inderdaad, Eminem voerde de Future Rave van David Guetta niet uit; hij was zich er pas van bewust na de release van het nummer.
Persoonlijkheidsrechten? Waarschijnlijker
Hoewel auteursrechten en uitvoeringsrechten lange tijd de wettelijke kaders zijn geweest voor de bescherming van creatieve werken, kunnen ze in ons scenario tekortschieten. Er is echter een veelbelovend alternatief dat onze aandacht verdient: persoonlijkheidsrechten.
Persoonlijkheidsrechten, ook bekend als het recht op publiciteit of beeldrechten, verwijzen naar de wettelijke bescherming van iemands naam, afbeelding, gelijkenis of andere onderscheidende aspecten van zijn persoonlijkheid.[5] Deze rechten zijn bedoeld om de reputatie van een persoon en de controle over zijn imago en persoonlijk merk te beschermen.[6] Er is gezegd dat persoonlijkheidsrechten de civielrechtelijke tegenhangers zijn van het common law-recht op privacy en het recht op publiciteit.[7] Deze rechten beschermen de fysieke, psychologische en morele identiteit van elke rechtspersoon, evenals de externe uitdrukking van die identiteit, zoals de manier waarop een persoon klinkt of handelt, indien duidelijk genoeg.
Het geval van Bette Midler illustreert dit.[8] In dit geval probeerde Ford Motor Co. een sound-alike zanger te gebruiken in een commercial nadat Midler weigerde mee te werken. Ford gaf de back-upzanger specifiek de opdracht om de stem van Midler zo goed mogelijk te imiteren, waardoor velen met succes werden misleid, waaronder personen die dicht bij Midler stonden. Midler ondernam echter juridische stappen en de rechtbank oordeelde dat er sprake was van verduistering van haar recht op publiciteit met betrekking tot haar kenmerkende zangstem. De beslissing van de rechtbank benadrukte dat de zangstem van Midler onder haar controle stond en dat Ford niet bevoegd was om die te gebruiken zonder haar uitdrukkelijke toestemming.
In tegenstelling tot sommige andere rechtsgebieden,[9] Nigeria heeft momenteel geen specifieke wet om de naam, stem, afbeelding en persoonlijkheid van beroemdheden te beschermen. Ook is er geen uitspraak gedaan over de vraag of privacyrechten zoals voorzien in de Grondwet zich hier ook daadwerkelijk toe uitstrekken. Beperkte bescherming kan echter worden gezocht door middel van acties onder common law onrechtmatige daad, zoals passeren, kwaadwillige leugens en smaad.
In sommige andere jurisdicties zijn persoonlijkheidsrechten zelfs uitgebreid tot zelfs postmortale bescherming om de privacy en waardigheid van de overledene te respecteren. Een voorbeeld is het geval van Nelson Mandela.[10] Na zijn dood in 2013 werden zijn imago en gelijkenis zwaar gecommercialiseerd en gebruikt in verschillende producten, waaronder kleding en accessoires. De Nelson Mandela Foundation ondernam juridische stappen tegen verschillende bedrijven wegens ongeoorloofd gebruik van Mandela's afbeelding, met het argument dat dit zijn persoonlijkheidsrechten schond. De stichting slaagde erin compensatie en een gerechtelijk bevel te verkrijgen om verder ongeoorloofd gebruik van Mandela's imago te voorkomen en zijn nalatenschap te beschermen.[11]
Daarom bieden persoonlijkheidsrechten van alle op de creatieve industrie gerichte rechten zoals die momenteel worden beheerd, een meer waarschijnlijke bescherming in de groeiende markt van op replicatie gebaseerd, door AI gemaakt muziekwerk. Dit komt omdat de unieke kwaliteiten van iemands stem aantoonbaar bijdragen aan iemands persoonlijke identiteit en artistieke expressie; en het gebruik van een stem die gericht is op en inderdaad lijkt op uw stem zonder uw toestemming kan inbreuk maken op uw rechten om uw eigen persoonlijkheid te controleren en te exploiteren.
Conclusie
Net als de uitvinding van fotokopieer- en opnameapparatuur, duidt de opkomst van door AI gegenereerde werken op de noodzaak om de jurisprudentie van intellectuele eigendomsrechten en de omvang van de bescherming die daardoor wordt verleend, te heroverwegen. In afwachting van juridische verduidelijking en mogelijke wijzigingen, kan de artiest echter kiezen voor een collaboratieve in plaats van een vijandige benadering. De popster Grimes heeft bijvoorbeeld verklaard dat ze liedjes zou verwelkomen die zijn gemaakt met door AI gegenereerde versies van haar stem, op voorwaarde dat ze een deel krijgt van de royalty's die door hun uitvoer worden verdiend.[12]. Maar deze suggestie van een gezamenlijke aanpak wordt voorzichtig gedaan, aangezien deze kwesties financiële overwegingen overstijgen.
[1] Thania Garcia, David Guetta repliceerde de stem van Eminem in een nummer met behulp van kunstmatige intelligentie, Variety, 8 februari 2023; zie ook Eminem AI Cat Rap, beschikbaar: https://www.youtube.com/watch?v=fDfRgMOLbdA
, https://variety.com/2023/music/news/david-guetta-eminem-artificial-intelligence-1235516924/
[2] Menon, Pranav, "Technologische immoraliteit en de juridische problemen ervan" (2020). SJD-proefschriften. 19.
https://elibrary.law.psu.edu/sjd/19
[3] Internationaal Verdrag voor de bescherming van uitvoerende kunstenaars, producenten van fonogrammen en omroeporganisaties en het Verdrag van Rome, 496 UNTS 43, artikel 3(a) en WIPO-verdrag inzake uitvoeringen en fonogrammen van 20 december 1996, artikelen 2(a).
[4] In de situatie van Eminem en David Guetta voerde Eminem bijvoorbeeld de Future Rave van David Guetta niet uit; Eminem was zich er niet eens van bewust tot na de release van het nummer. Zien ibid 1.
[5] Daniela Kammerer, "Persoonlijkheidsrechten: het recht op publiciteit in de Verenigde Staten en Duitsland", Duke Journal of Comparative & International Law (deel 26, nr. 1, 2016).
[6] J. Thomas McCarthy, "The Right of Publicity: Protecting Personality in the Digital Age", California Law Review (Vol. 91, nr. 6, december 2003).
[7] Juliane Kokott, “Personality Rights in European Contract Law” European Review of Contract Law (deel 1, nr. 3, 2005).
[8] Midler tegen Ford Motor Co., 849 F.2d 460 (9e Cir. 1988)
[9] Een voorbeeld van dergelijke wetten is de Washington Personality Rights Act (WPRA), aangenomen in 2008; veel Europese landen hebben wetten die specifiek bestaan om persoonlijkheidsrechten te beschermen.
[10] Eric Goldman, "Het recht op publiciteit: bescherming van de gelijkenis en identiteit van een individu", beschikbaar op https://www.nolo.com/legal-encyclopedia/the-right-of-publicity-protecting-an-individuals-likeness-identity.html.
[11] Merk echter op dat in Zuid-Afrika persoonlijkheidsrechten ophouden te bestaan wanneer het individu sterft. Zie International Trademark Association, 'Right of Publicity State of the Law Survey', 2019, ROP-commissie: https://www.inta.org/wp-content/uploads/public-files/advocacy/committee-reports/INTA_2019_rop_survey.pdf geraadpleegd op 10 februari 2023
[12] Chloa Veltman, 'Grimes heeft het gebruik van haar stem in AI-muziek verwelkomd, wat juridische vragen oproept', 27 april 2023:
- Door SEO aangedreven content en PR-distributie. Word vandaag nog versterkt.
- PlatoAiStream. Web3 gegevensintelligentie. Kennis versterkt. Toegang hier.
- De toekomst slaan met Adryenn Ashley. Toegang hier.
- Koop en verkoop aandelen in PRE-IPO-bedrijven met PREIPO®. Toegang hier.
- Bron: https://www.theippress.com/2023/06/06/losing-yourself-embracing-personality-rights-in-ai-generated-music/
