De Malinese baanbrekende regisseur Souleymane Cissé ontving de Carrosse d'Or (de Gouden Koets)-prijs op het 76e Filmfestival van Cannes, Frankrijk. (Foto: het gesprek)

Souleymane Cissé uit Mali is een gevierde Malinese filmregisseur die al sinds het begin van de jaren zeventig films maakt. Hij werd geboren in Bamako in 1970, maar zijn jeugd bracht hij door in Dakar, Senegal, toen een naburige kolonie in het Franse West-Afrikaanse rijk. Zijn vader was daarheen verhuisd voor werk voordat hij daarna terugkeerde naar Mali onafhankelijkheid in 1960. Hij ontwikkelde een liefde voor cinema in Dakar en zou later van 1963 tot 1969 een opleiding tot regisseur volgen in Moskou, Rusland, onder toezicht van de grote Sovjetregisseur Mark Donskoj (onder wie de legendarische Senegalese filmmaker Ousmane Sembène, wiens geboorte eeuw dit jaar in acht wordt genomen, had een paar jaar eerder gestudeerd).

Cissé heeft net geregisseerd negen films in 50 jaar (en slechts drie sinds het begin van deze eeuw). Aan de andere kant is het nooit gemakkelijk geweest om een ​​carrière als regisseur op te bouwen in Afrika (buiten Nigeria). Nollywood video-industrie tenminste).

De reputatie van Cissé berust grotendeels op de kwaliteit van de vier films die hij maakte in de meest productieve periode van zijn carrière tussen 1975 en 1987, met als hoogtepunt de release van Yeelen (Het Licht), die won de Juryprijs op het filmfestival van Cannes in 1987. Het was de eerste Afrikaanse film die zo'n kritische erkenning kreeg op een festival dat bekend staat om zijn viering van baanbrekende nieuwe richtingen in het maken van films.

Waar past hij in de Afrikaanse filmgeschiedenis?

Yeelen werd niet alleen aangekondigd als een kritische doorbraak voor de Afrikaanse cinema op het internationale toneel, maar ook als de belichaming van een nieuwe vorm van Afrikaanse filmpraktijk, ingebed in de mondelinge verteltradities en spiritualiteit van West-Afrika.

Yeelen, een prachtig gedraaide film, vertelt een mythisch en zeer symbolisch verhaal waarin een opstandige zoon het opneemt tegen zijn tirannieke vader. Het speelt zich af op een onbepaald moment in prekoloniaal Afrika.

Deze nieuwe filmstijl ging in tegen het sociaal realisme dat veel critici zagen als het bepalende kenmerk van de Franstalige West-Afrikaanse cinema in de jaren zestig en zeventig. (De films van Sembène werden over het algemeen genoemd als de meest succesvolle voorbeelden van dergelijk werk.) Cissé zelf werd geprezen om het politiek geëngageerde sociale realisme van zijn vroege films, de film uit 1960. Het Muso (Het jonge meisje) en de 1978 Baars (Mijn werk).

Met Yeelen was hij nu afgebeeld door veel critici als een regisseur die de 'overgang' had gemaakt van sociaal realisme naar een meer symbolische, meer mystieke en bijgevolg meer 'authentieke' Afrikaanse vorm van filmmaken.

[Ingesloten inhoud]

Yeelen wordt vaak aangehaald naast andere films die een landelijk Afrika vertegenwoordigen dat onaangetast is door de westerse koloniale aanwezigheid, met name Burkinabé-regisseurs Gaston Kabore's Wend Kuuni (1982) en Idrissa Ouedraogo's Jaaba (1989).

Gezamenlijk werden deze films door bepaalde critici geclassificeerd als films die de moderniteit en socialistische principes van de onmiddellijke decennia na de onafhankelijkheid verwierpen. Ze werden geacht zich af te keren van westerse ideeën en esthetiek en inspiratie te zoeken in een authentiek, landelijk, prekoloniaal Afrika.

Als filmcriticus heb ik dat nooit echt geaccepteerd de verschillende premissen die aan deze argumenten ten grondslag liggen.

Wat is dan uw kijk op deze geschiedenis?

Ten eerste was sociaal realisme nooit de unieke dominante esthetiek van de jaren zestig en zeventig. In feite was het niet eens de dominante esthetiek van het werk van Sembène, met wie het door critici het nauwst werd geassocieerd. Ten tweede, hoewel elk van Cissé's vroege films — Den Muso, Baara, en Finyé (Wind) — deels kunnen worden gesitueerd binnen een naturalistisch, sociaal-realistisch register, ze bevatten allemaal complexe en nogal ondoorzichtige symbolische sequenties.

Cissé zet zijn artistieke overtuigingen uiteen in de Cambodjaanse regisseur Rithy Panho's prachtige documentaire uit 1991, Souleymane Cissé. Hij omschrijft de inspiratie voor zijn films als een bijna dromerig, visionair proces, maar wel een die stevig geworteld is in de realiteit. In Finyé, zijn het water en wind die deze symbolische rol spelen in wat een zeer politieke film blijft die de militaire dictatuur aan de kaak stelt.

Ik ben nooit overtuigd geweest door het idee dat een specifieke manier van filmische vertelling of een specifiek type vertelling (landelijk versus stedelijk bijvoorbeeld) zou kunnen aansluiten bij een 'authentieke' Afrikaanse identiteit of cultuur.

Maar ik begrijp heel goed waarom de zoektocht naar authenticiteit in de jaren tachtig opkwam. De dromen van onafhankelijkheid waren in een groot deel van het continent veranderd in neokoloniale nachtmerries. Er was een duidelijke wens van regisseurs om uitdrukking te geven aan elementen van het Afrikaanse leven die niet werden gezien als schatplichtig aan de cultuur van voormalige koloniale machten.

Waarom is deze onderscheiding belangrijk?

Deze prijs wordt uitgereikt door de Franse Vereniging van Regisseurs om een ​​filmmaker te belonen voor de pionierskwaliteiten van hun werk en de durf van hun filmische visie. Eerdere prijswinnaars zijn onder meer gevierde westerse regisseurs, waaronder Martin Scorcese en Jane Campion, maar ook de filmheld van Cissé, Sembène.

Dit is een belangrijke en verdiende onderscheiding. Cissé's creativiteit is in zijn latere jaren misschien afgenomen, maar de toekenning van de Carrosse d'Or viert terecht een regisseur die gedurende een groot deel van de jaren zeventig en tachtig een van de meest inventieve filmregisseurs was, niet alleen in Afrika, maar in de wereld. We hopen dat de prijs meer filmliefhebbers zal aanzetten om zijn klassieke films te ontdekken.

David Murphy, Hoogleraar Franse en postkoloniale studies, University of Strathclyde

Dit artikel is opnieuw gepubliceerd vanaf The Conversation onder een Creative Commons-licentie. Lees de originele artikel.

• Door SEO aangedreven content en PR-distributie. Word vandaag nog versterkt.
• PlatoAiStream. Web3 gegevensintelligentie. Kennis versterkt. Toegang hier.
• De toekomst slaan met Adryenn Ashley. Toegang hier.
• Koop en verkoop aandelen in PRE-IPO-bedrijven met PREIPO®. Toegang hier.
• Bron: https://www.moneycontrol.com/news/entertainment/who-is-souleymane-cissé-awarded-carrosse-d’or-at-cannes-film-festival-2023_17017321.html