Home > Recht en politiek >

In 1985 voerde Frankrijk een heffing in op blanco media, zoals cassettebandjes en cd's, om rechthebbenden te compenseren voor kopieën van hun werken gemaakt voor privégebruik. De belangrijkste bron van inkomsten vandaag de dag zijn smartphones; een heffing van grofweg 17 euro per verkoop betekent een jaarlijkse uitbetaling aan rechthebbenden van bijna 300 miljoen euro. Naast de streaming-explosie en een systeem dat al tien jaar onveranderd is en dat critici omschrijven als ‘disfunctioneel’, wordt de heffing nu opnieuw onder de loep genomen.

Toen cassetterecorders, videorecorders en soortgelijke apparaten mainstream werden, kregen entertainmentbedrijven met bedrijfsmodellen die afhankelijk waren van klanten die kopieën kochten te maken met onzekerheid.

De angst voor consumentenkopieën werd samengevat in de inmiddels beroemde woorden van Jack Valenti van de MPAA: 'De videorecorder is voor de Amerikaanse filmproducent, zoals de Boston Strangler is voor de vrouw die alleen thuis is', zei Valenti.

Achteraf gezien deed de videorecorder meer om te helpen dan om te hinderen, maar toch werd het thuis kopiëren als een grote bedreiging beschouwd met weinig handhavingsmogelijkheden.

Privékopieheffing

Valenti's verklaring uit 1982 bereikte een breed publiek, maar de essentie ervan was niet nieuw. Omdat blanco media de creatieve industrie konden ondermijnen, voerde Duitsland in 1966 een heffing in, waarbij het exclusieve reproductierecht werd overgenomen met recht op een billijke vergoeding.

In 1985 introduceerde Frankrijk een “vergoeding voor het kopiëren voor privégebruik” om ervoor te zorgen dat rechthebbenden gecompenseerd werden voor eventuele schade veroorzaakt door het kopiëren voor privégebruik van hun werken. Er werd een heffing geheven op de verkoop van blanco media zoals cassettebandjes, maar naarmate de technologie vorderde, werd de heffing van toepassing op cd's en andere opneembare media.

Tegenwoordig zijn smartphones de belangrijkste bron van inkomsten uit thuiskopiëren, die volgens cijfers uit 2021 nu ongeveer € 300 miljoen per jaar opleveren voor rechthebbenden.

Pushback begint

Hoewel een jaarlijkse verhoging van 300 miljoen euro goed nieuws is voor de begunstigden, zijn sommigen van mening dat het heffingssysteem achterhaald en onnodig ondoorzichtig is. Omdat de prijs van een mobiele telefoon van 64 GB en meer met ongeveer 17 euro wordt verhoogd, ongeacht of er iets op het apparaat wordt gekopieerd of niet, hebben sommigen de heffing ook als consumentenanti-consumenten omschreven.

De compensatie wordt aan de rechthebbenden betaald via het bedrijf Copie France, tegen tarieven die zijn vastgesteld door een commissie bestaande uit rechthebbenden, fabrikanten van opnamemedia en consumenten.

Een rapport van de Franse regering over de compensatie voor kopiëren voor privégebruik, gepubliceerd in oktober 2022 (pdf) heeft een aantal verbetervoorstellen gedaan. Erop wijzend dat de rechthebbenden zelf gebruiksstatistieken verstrekken, met behulp van methoden die al tien jaar oud zijn, moeten de berekeningsmethoden op transparante wijze worden bijgewerkt om de realiteit van het privékopiëren van vandaag weer te geven, in een markt die wordt gedomineerd door streaming.

Franse politicus reageert op regeringsrapport

Een L'Informe verslag Maandag gepubliceerd onthult voorstellen van parlementslid Philippe Latombe in reactie op het regeringsrapport.

Het eerste voorstel van Latombe is om de beslissingen over hoeveel heffing op elk medium wordt toegepast over te dragen aan de overheid.

“Op dezelfde manier als de financiële wet of de wet op de financiering van de sociale zekerheid moeten parlementariërs besluitvormers zijn en verantwoording afleggen aan onze medeburgers”, legt de politicus uit.

Latombe stelt niet het einde van het bestaande panel (Private Copying Commission) voor, maar zegt dat het zijn rol zou moeten zijn om tarieven aan het parlement voor te stellen. L'Informe merkt op dat het panel ook geen gebruiksstudies zou kunnen initiëren die door particuliere bedrijven op kosten van het heffingsfonds worden uitgevoerd. In plaats daarvan zou dat werk moeten worden uitgevoerd door telecomtoezichthouder Arcom.

Mensen betalen heffing Wie zou dat niet moeten doen, apparaten zouden niet tweemaal heffing moeten betalen

Het parlementslid heeft ook kritiek op het huidige systeem waarbij de heffing op smartphones en tablets wordt geïnd op het moment van import, iets dat professionele eindafnemers die de heffing niet hoeven te betalen, dwingt een procedure in te gaan om te proberen het teveel terug te vorderen. De te veel betaalde bedragen worden momenteel geschat op tussen de 40 en 50 miljoen euro, dus er gaan stemmen op om het proces te vereenvoudigen en snellere terugbetalingen te garanderen.

Het derde voorstel van Latombe is om in Frankrijk gereviseerde smartphones en tablets vrij te stellen, momenteel onderworpen aan een heffing van 10 euro per eenheid. Dit zou niet alleen het gebruik van de recyclingmarkt bevorderen, het milieu beschermen en banen creëren, maar er ook voor zorgen dat apparaten toegankelijk blijven voor sociaal achtergestelden.