Nipa tẹnumọ ere ọrọ-aje igba kukuru, o ni ewu iparun olu-ilu adayeba ti o jẹ ẹlẹgẹ tẹlẹ ati titari ipinsiyeleyele siwaju si idinku.

pẹlu àkọsílẹ silẹ lori pipade owo naa ni opin ọsẹ yii, awọn idi lọpọlọpọ lo wa lati pe fun iṣọra ati idaduro. Awọn wọnyi le wa ni pin si marun gbooro isori.

1. Pupọ ti sọnu tẹlẹ

Awọn ilolupo eda eniyan ko le ṣe atunṣe. Ni kete ti run, wọn ti lọ lailai. Eyi ni a mọ ni imupadabọ ilolupo bi “Humpty Dumpty ipa". Eyi ni diẹ ninu awọn otitọ:

• nikan 22% ti Aotearoa ká atilẹba eweko si maa wa

• o kere 79 eya extinctions ti a ti gba silẹ

• Awọn eya ti o ku lọwọlọwọ tabi ti o wa ninu ewu pẹlu 94% ti awọn ẹranko, 90% ti awọn ẹiyẹ oju omi, 74% ti awọn ẹiyẹ ilẹ, 76% ti ẹja omi tutu ati 46% ti awọn irugbin

• 90% ti awọn ilẹ olomi wa ti sọnu, bakanna bi 80% ti awọn ilana ilolupo iyanrin dune ti nṣiṣe lọwọ wa.

• 63% ti toje awọn eda abemiyede ti wa ni ewu

• 46% ti awọn adagun ti o ju saare kan wa ninu ko dara tabi ilera ilolupo pupọ.

Imọ-imọ-imọ-aye ti imupadabọsipo jẹ ọdọ. A le gbin awọn igi ati awọn igi meji, ki a tun mu diẹ ninu awọn ẹranko ti o wa tẹlẹ wa ni agbegbe imupadabọ. Sugbon a ko Lọwọlọwọ ni imo lati mu pada lichens, mosses, elu ati invertebrate agbegbe.

Gbogbo awọn wọnyi ṣe ipa pataki ninu iṣẹ ṣiṣe ti awọn ilolupo eda abemi, pẹlu jijẹ ati gigun kẹkẹ ounjẹ.

2. Awọn ibugbe ti wa ni sare sọnu

Awọn ara ilu Niu silandii nigbagbogbo fojuinu pe eweko abinibi ti ni aabo daradara ati pe idasilẹ ilẹ osunwon ti a nṣe nipasẹ awọn iran iṣaaju ti duro.

Ṣugbọn ọpọlọpọ awọn ilana ilolupo ilẹ ni a tun n parẹ loni fun idagbasoke. Laarin ọdun 2012 ati 2018, o fẹrẹ to awọn saare 13,000 (deede ti awọn aaye rugby 13,000) ti eweko abinibi jẹ sọnu nitori idagbasoke.

A mọ o kere ju 5,000 saare ti awọn ilẹ olomi ti sọnu niwon 2001. O fere 12,000 saare ti Canterbury ká odò ala wà. sọnu to lekoko ogbin laarin 1990 ati 2012. Ecosystems ti o ku ti wa ni degraded ati ilera odo ti n buru si.

Sakaani ti Itoju ko ni inawo ati pe ko ni anfani lati ṣe ayẹwo ati tun ṣe ipin diẹ sii ju saare miliọnu 2.7 ti ilẹ iriju. Pupọ ninu eyi ni awọn eto ilolupo to ṣọwọn. Ṣugbọn o ni aabo ti o kere julọ ati pe o le jẹ ibi-afẹde akọkọ fun idagbasoke labẹ ofin igbero iyara ti a dabaa.

3. NZ alailẹgbẹ ni awọn adehun agbaye

Ni ayika 80% ti ọpọlọpọ awọn eya abinibi - 81% ti awọn kokoro, 100% ti awọn ẹja, awọn ọpọlọ ati awọn adan, 84% ti awọn irugbin, 72% ti awọn ẹiyẹ, ati 88% ti ẹja omi tutu - jẹ ko ri nibikibi ohun miiran ni agbaye. Ilu New Zealand ti jẹ iyasọtọ ọkan ninu 25 agbaye ipinsiyeleyele "gbona to muna" fun ayo itoju.

Bibẹẹkọ, diẹ sii ju 33% ti awọn ẹya New Zealand ni ipin “aini data”, afipamo pe a ko mọ to lati pinnu boya wọn jẹ. ewu pẹlu iparun.

A tun n ṣawari awọn ẹda tuntun ni gbogbo ọjọ. Nikan ni ifoju 50% ti awọn eya kokoro ni a ti ṣapejuwe ni imọ-jinlẹ, pẹlu o kan 30% ti Hymenoptera (wasps, kokoro ati oyin – pẹlu pollinators ati adayeba biocontrol òjíṣẹ).

Aotearoa Ilu Niu silandii jẹ iforukọsilẹ si awọn Apejọ lori Awọn ipin Oniruuru ẹda (wole ni 1993) ati awọn Kunming-Montreal Global Oniruuru Ilana (fọwọsi ni 2022). Nipa yiyọ awọn aabo ayika ti o wa tẹlẹ, Iwe-aṣẹ Awọn Ifọwọsi Ọna-yara n halẹ lati ba awọn adehun agbaye wọnyi jẹ.

4. Ayika underpins aje, ilera ati asa

Oniruuru ati awọn ilolupo eda eniyan ni ilera pese awọn iṣẹ to ṣe pataki ti o ṣe agbega awọn olugbe eniyan. Wọn ṣe ilana oju-ọjọ, ṣe idiwọ ogbara, awọn ounjẹ onjẹ, ṣe àlẹmọ awọn patikulu afẹfẹ ati omi, ati dinku awọn iṣan omi.

Wọn tun pese awọn anfani ere idaraya, awọn asopọ ti ẹmi ati aṣa, ati ti ara ati nipa ti opolo ilera anfani fun eniyan.

Awọn ilana ilolupo, gẹgẹbi eruku eruku ati idasile ile, ṣe atilẹyin iṣelọpọ akọkọ ati pese awọn kokoro ati irẹwẹsi arun. Nwọn si tiwon ohun ifoju NZ $ 57 bilionu (27% ti GDP ti orilẹ-ede) si iranlọwọ eniyan ni ọdun 2012.

Ikuna lati ṣe idanimọ iye ti New Zealand's adayeba olu - eyiti a ti gba ni iṣaaju bi ọrọ-aje ti ko ni iye - awọn ewu ti nlọ awọn iran iwaju pẹlu paapaa kere si lati ṣe atilẹyin eto-ọrọ aje wọn, ilera ati alafia.

5. Titari awọn ilolupo to tipping ojuami

Degraded abemi le de ọdọ kan tipping ojuami, nigbati wọn ba ṣubu ati da iṣẹ ṣiṣe duro - fun apẹẹrẹ, "eutrophication” ti awọn ọna ṣiṣe omi tutu, eyiti o di ọlọrọ ni ounjẹ ti o dinku ti atẹgun.

Bayi ni titẹ pupọ wa lori ipinsiyeleyele ti o ṣe atilẹyin awọn eto ilolupo ti ilera. Ipadanu ọrọ-aje lati ogbara ile nikan (192 milionu tonnu ti sọnu lododun) ni ifoju-ni NZ$250-$300 million ni ọdun kọọkan. O gba ẹgbẹrun ọdun lati ina mẹta centimeters ti topsoil – ati awọn ti o ti wa ni nṣiṣẹ jade ni kiakia.

Awọn ilolupo ilolupo ko kere si idamu ati pe o jẹ ipalara si afomo eya. Awọn ọna ati awọn orin ti a ṣẹda lakoko idagbasoke le ṣe idiwọ iṣipopada ti awọn ẹranko abinibi, lakoko ṣiṣẹda “awọn opopona” fun èpo, ajenirun ati arun.

Iwọnyi kan awọn eto ilolupo abinibi bi daradara bi awọn oko ati awọn ọgba-ọgbà, ti o nfikun orilẹ-ede ti ga julọ tẹlẹ owo isakoso kokoro.

Papọ, awọn idiyele igba pipẹ ti o pọju lori awọn ilolupo eda abemi ati awọn iṣẹ pataki ti wọn pese nilo lati ṣe akiyesi ni pẹkipẹki ṣaaju ki ofin ti a dabaa wa si ipa.

_________________________________________