Εισαγωγή

Η σημασία της 28ης Διάσκεψης των Μερών για την Κλιματική Αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών (COP28) στον παγκόσμιο διάλογο για τη δράση για το κλίμα δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Στο Ντουμπάι, αυτή η συγκέντρωση ηγετών, υποστηρικτών και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών σηματοδοτεί μια κομβική στιγμή στο ταξίδι μας προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον, με τα θέματα Climate Finance κεντρικά στις συζητήσεις.

Η χρηματοδότηση για το κλίμα, στην ουσία της, ενσωματώνει τις χρηματοοικονομικές ροές και τις επενδύσεις που στοχεύουν στη στήριξη δραστηριοτήτων μετριασμού και προσαρμογής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Φέτος, το COP28 εκτυλίσσεται σε ένα πλαίσιο προσπαθειών που στοχεύουν στον μετασχηματισμό των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και στην κινητοποίηση νέων κεφαλαίων. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, όπως:

• Ενημερώσεις για τις πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες.
• Συζητήσεις για την αναδιάρθρωση του χρέους που πραγματοποιήθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής του Παρισιού για ένα Νέο Παγκόσμιο Σύμφωνο Χρηματοδότησης.
• Η ανακοίνωση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για ταμείο 4.5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για καθαρή ενέργεια στην Αφρική.

Όμως, παρά αυτές τις προσπάθειες, η σκληρή πραγματικότητα παραμένει ότι η παγκόσμια χρηματοδότηση για το κλίμα παραμένει ανησυχητικά ανεπαρκής για να διατηρήσει την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας εντός του κρίσιμου ορίου του 1.5 βαθμού Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Η απόκλιση υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για αυξημένες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, ιδιαίτερα στον Παγκόσμιο Νότο και για έργα προσαρμογής. Μια ανάγκη που γίνεται ακόμη πιο εμφανής δεδομένης της προηγούμενης και της τρέχουσας κατάστασης της χρηματοδότησης για το κλίμα.

Η τρέχουσα κατάσταση των οικονομικών για το κλίμα

Καθώς πλησιάζουμε το COP28, την κατάσταση της χρηματοδότησης για το κλίμα αποκαλύπτει ένα ταχέως εξελισσόμενο τοπίο. Το 2021/2022, οι μέσες ετήσιες ροές χρηματοδότησης για το κλίμα σχεδόν διπλασιάστηκαν από τα επίπεδα του 2019/2020 και έφθασαν σχεδόν τα 1.3 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Αυτή η σημαντική αύξηση οφειλόταν κυρίως στην άνοδο της χρηματοδότησης μετριασμού, ιδίως στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των μεταφορών, που αντιπροσωπεύουν 439 δισεκατομμύρια δολάρια της ανάπτυξης. Ιδιαίτερα, οι μεθοδολογικές βελτιώσεις και οι νέες πηγές δεδομένων συνέβαλαν επίσης σημαντικά, ενισχύοντας την παρακολούθηση και την κατανόηση των ροών χρηματοδότησης για το κλίμα.

Παγκόσμιες τάσεις στη χρηματοδότηση του κλίματος

Η κατανομή της χρηματοδότησης για το κλίμα παραμένει άνιση, τόσο γεωγραφικά όσο και τομεακά. Οι ανεπτυγμένες οικονομίες συνεχίζουν να κινητοποιούν το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης για το κλίμα, με την Κίνα, τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, τη Βραζιλία, την Ιαπωνία και την Ινδία να λαμβάνουν το 90% των αυξημένων κεφαλαίων. Αυτή η συγκέντρωση υπογραμμίζει σημαντικά κενά στη χρηματοδότηση για το κλίμα σε άλλες χώρες με υψηλές εκπομπές και ευάλωτες στο κλίμα. Επιπλέον, ενώ οι τομείς της ενέργειας και των μεταφορών προσελκύουν το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης μετριασμού, βιομηχανίες όπως η γεωργία και οι αναδυόμενες τεχνολογίες όπως η αποθήκευση μπαταριών και το υδρογόνο εξακολουθούν να λαμβάνουν δυσανάλογα λιγότερη χρηματοδότηση.

Η χρηματοδότηση της προσαρμογής, αν και φτάνει σε υψηλό όλων των εποχών, υπολείπεται πολύ από τις εκτιμώμενες ανάγκες, ιδιαίτερα για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Επιπλέον, αυτή η χρηματοδότηση κατευθύνεται κυρίως από δημόσιους φορείς, με τις συνεισφορές του ιδιωτικού τομέα να παραμένουν κατακερματισμένες.

Συνοπτικά, ενώ η χρηματοδότηση για το κλίμα έχει αυξηθεί σημαντικά, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις στη δίκαιη κατανομή, την κάλυψη του κλάδου και την κλίμακα των επενδύσεων. Αυτά τα ζητήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για μια πιο συντονισμένη και στρατηγική προσέγγιση στη χρηματοδότηση του κλίματος, ένα κρίσιμο θέμα για συζήτηση και δράση στο COP28.

Προκλήσεις για τα χρηματοοικονομικά κλίματα

Παρά την αξιοσημείωτη πρόοδο στη χρηματοδότηση για το κλίμα, οι προκλήσεις εξακολουθούν να υφίστανται, ιδίως όσον αφορά τη δίκαιη κατανομή και την κάλυψη των κλιμακούμενων αναγκών. Είναι μια απλή αλήθεια ότι η τρέχουσα επένδυση του 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ, απλώς δεν είναι αρκετά κοντά για να υποστηρίξει την τεράστια κλίμακα πρωτοβουλιών που απαιτούνται για την υποστήριξη εκείνων των πρωτοβουλιών για το κλίμα που απαιτούνται για να μας κρατήσουν σε ανεκτά σημεία αναφοράς. Κοιτάζοντας το μέλλον, η ανάγκη για χρηματοδότηση για το κλίμα προβλέπεται να αυξηθεί δραματικά – Μέχρι το 2030, οι ετήσιες απαιτήσεις αναμένεται να αυξάνονται σταθερά, φτάνοντας πάνω από 10 τρισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο από το 2031 έως το 2050. Αυτό δείχνει ότι η χρηματοδότηση για το κλίμα πρέπει να πενταπλασιάζεται τουλάχιστον ετησίως για να μετριάσει αποτελεσματικά τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Η καθυστέρηση στην κάλυψη αυτών των επενδυτικών αναγκών όχι μόνο κλιμακώνει το κόστος που σχετίζεται με τον μετριασμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας αλλά και τη διαχείριση των επιπτώσεών της. Η οικονομική επιβάρυνση των συνεχιζόμενων επενδύσεων ως συνήθως περιλαμβάνει:

• Αυξημένες ζημιές που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες
• Αυξημένο κόστος παραγωγής
• Σημαντικές δαπάνες υγείας.

Η γεωγραφική συγκέντρωση της χρηματοδότησης για το κλίμα προσθέτει στην πρόκληση, με τις ανεπτυγμένες οικονομίες, ιδίως την Ανατολική Ασία, τον Ειρηνικό, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και τη Δυτική Ευρώπη, να κινητοποιούν την πλειοψηφία αυτών των κεφαλαίων. Αντίθετα, οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, ιδιαίτερα ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, λαμβάνουν σημαντικά μικρότερο μερίδιο της παγκόσμιας χρηματοδότησης για το κλίμα, επιδεινώνοντας τις υπάρχουσες ανισότητες. Η συνεισφορά του ιδιωτικού τομέα, αν και αυξάνεται, παραμένει ανεπαρκής σε κλίμακα και ρυθμό, ιδιαίτερα στις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Αυτές οι επενδύσεις είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι όσοι είναι πιο ευάλωτοι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά είναι λιγότερο υπεύθυνοι για τις αιτίες της, διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για να μετριάσουν, να προσαρμοστούν και τελικά να ξεπεράσουν τις προκλήσεις που θέτει αυτή η κρίση.

Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί μια συντονισμένη προσπάθεια για την αύξηση της χρηματοδότησης, τη βελτίωση της δίκαιης κατανομής και την προώθηση της παγκόσμιας συνεργασίας, διασφαλίζοντας ότι όλες οι περιοχές μπορούν να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά και να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή.

Ευκαιρίες και Καινοτομίες

Η χρηματοδότηση για το κλίμα στο COP28 είναι μια δυναμική αρένα, που χαρακτηρίζεται τόσο από προκλήσεις όσο και από επιτεύγματα. Καινοτόμες λύσεις με γνώμονα την αγορά, όπως εμπορεύσιμες πιστώσεις άνθρακα* και οι ανταλλαγές χρέους-για-φύση κερδίζουν έδαφος. Ωστόσο, η απουσία παγκοσμίως αναγνωρισμένων παραμέτρων χρηματοδότησης για το κλίμα οδηγεί σε αποκλίσεις στις αναφερόμενες επενδύσεις. Οι ειδικοί συνηγορούν υπέρ της μεγαλύτερης χρηματοδότησης με ίδια κεφάλαια από εμπορικούς επενδυτές και τονίζουν την ανάγκη θεσμικής ικανότητας στις φτωχές χώρες για τη διαχείριση αυτών των επενδύσεων.

Η λογοδοσία για την τήρηση των υποσχέσεων χρηματοδότησης παραμένει μια κρίσιμη πρόκληση, με τα πλουσιότερα έθνη συχνά να υπολείπονται των ευθυνών τους. Οι συζητήσεις για το COP28 πιθανότατα θα επικεντρωθούν σε στρατηγικές επιμερισμού κινδύνων, στον συνδυασμό δημόσιου και ιδιωτικού χρήματος και στην αύξηση των επιχορηγήσεων σε αναπτυσσόμενες χώρες για την ιδιοκτησία τοπικών έργων. Οι πολυμερείς τραπεζικές μεταρρυθμίσεις βρίσκονται επίσης στην ημερήσια διάταξη για την προσέλκυση περισσότερων ιδιωτικών κεφαλαίων για τις ευάλωτες κοινότητες. Ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη γνωστοποίηση βιώσιμων οικονομικών, που εφαρμόστηκε το 2023, είναι ένα βήμα προς την αντιμετώπιση της πράσινης έκπλυσης στις επενδυτικές αγορές.

Συνολικά, το COP28 παρουσιάζει μια ευκαιρία για αναμόρφωση της χρηματοδότησης για το κλίμα, δίνοντας έμφαση στη διαφάνεια, την ισότητα και την καινοτομία για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών ενός κόσμου που θερμαίνεται.

Ο ρόλος των κυβερνήσεων και του ιδιωτικού τομέα

Στο COP28, οι εξελισσόμενοι ρόλοι των κυβερνήσεων και των ιδιωτικών τομέων στη χρηματοδότηση του κλίματος θα τεθούν στο επίκεντρο και θα αντικατοπτρίζουν μια μετατόπιση από τα παραδοσιακά παραδείγματα που υπογραμμίζουν την αυξανόμενη έμφαση στις εθελοντικές συνεισφορές, ενώ θα απομακρύνονται από το παλιό μοντέλο των ιστορικών οικονομικών ευθυνών των αναπτυγμένων χωρών προς αναπτυσσόμενες. Αυτός ο επαναπροσδιορισμός σηματοδοτεί μια αξιοσημείωτη απόκλιση από τα μακροχρόνια πολυμερή πλαίσια, τονίζοντας τις ανησυχίες σχετικά με τη δικαιοσύνη στην παγκόσμια χρηματοδότηση για το κλίμα.

Οι συζητήσεις στο COP28 θα επικεντρωθούν στην ανάγκη για αναζωογόνηση της εμπιστοσύνης και της δυναμικής στις διεθνείς κλιματικές διαδικασίες. Ο Παγκόσμιος Απολογισμός (GST) στο COP28 το υπογραμμίζει, αποκαλύπτοντας μια σημαντική έλλειψη στις τρέχουσες προσπάθειες για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η σύνοδος κορυφής πρέπει να χρησιμεύσει ως κομβικό σημείο για τη διαπραγμάτευση νέων χρηματοδοτικών ρυθμίσεων, ιδίως για τη δημιουργία και τη λειτουργία του νέου Ταμείου Απωλειών και Ζημιών. Αυτό το ταμείο αντιπροσωπεύει μια κρίσιμη συγκυρία στη χρηματοδότηση για το κλίμα, με τις ανεπτυγμένες χώρες να υποστηρίζουν εθελοντικές συνεισφορές παρά τις πιέσεις από τις αναπτυσσόμενες χώρες για αναγνώριση ιστορικών οικονομικών ευθυνών.

Η αμφιλεγόμενη φύση των πηγών χρηματοδότησης για το Ταμείο Ζημιών και Ζημιών υπογραμμίζει ευρύτερες συζητήσεις σχετικά με τις μελλοντικές οικονομικές υποχρεώσεις βάσει των συμφωνιών για το κλίμα. Παρά την επιμονή των αναπτυσσόμενων χωρών να αναγνωρίσουν την ιστορική ευθύνη, οι τελικές συμφωνίες κλίνουν προς την εθελοντική υποστήριξη, υποδηλώνοντας μια πιθανή αποδυνάμωση της διαφοροποίησης μεταξύ των συνεισφορών των αναπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών. Αυτό το αποτέλεσμα εγείρει ανησυχίες σχετικά με την επάρκεια και τη λειτουργικότητα του Ταμείου.

Αυτές οι διαπραγματεύσεις και οι αποφάσεις που ελήφθησαν στο COP28 θα έχουν βαθιές επιπτώσεις στη μελλοντική τροχιά της διεθνούς χρηματοδότησης για το κλίμα, θέτοντας τον τόνο για το πώς τόσο οι κυβερνητικές πολιτικές όσο και οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα θα διαμορφώσουν τη συλλογική μας απάντηση στην κλιματική κρίση.

Συμπέρασμα

Συμπερασματικά, το COP28 αντιπροσωπεύει μια καθοριστική στιγμή στην εξέλιξη της χρηματοδότησης για το κλίμα. Η διάσκεψη δεν είναι απλώς ένα φόρουμ συζήτησης, αλλά ένα χωνευτήριο δράσης, όπου ο επείγων χαρακτήρας της κλιματικής αλλαγής ανταποκρίνεται στις πολυπλοκότητες της παγκόσμιας χρηματοδότησης.

Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της δίκαιης διανομής, της κλιμάκωσης των επενδύσεων και της προώθησης της συνεργασίας, οι ρόλοι των κυβερνήσεων και του ιδιωτικού τομέα υφίστανται μια μετασχηματιστική αλλαγή. Η υιοθέτηση αυτής της αλλαγής απαιτεί δέσμευση για καινοτομία, διαφάνεια και ισότητα. Οι αποφάσεις και οι στρατηγικές που διαμορφώθηκαν στο COP28 θα είναι κρίσιμες για τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου, ανθεκτικού κόσμου, όπου η χρηματοδότηση δεν είναι απλώς ένα εργαλείο ανάπτυξης, αλλά ένας φάρος ελπίδας για έναν πλανήτη που αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή απειλή. Καθώς κοιτάμε μπροστά, το πνεύμα της COP28 πρέπει να μας κινητοποιήσει για να δημιουργήσουμε ένα δημοσιονομικό πλαίσιο που δεν θα είναι μόνο ισχυρό και δυναμικό, αλλά και χωρίς αποκλεισμούς και ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πιο ευάλωτων στην κλιματική αλλαγή.

(*) – Για μια εις βάθος ανασκόπηση της εξέλιξης των εκπομπών, των κλιματικών επιπτώσεων και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που επιδεινώνουν το πρόβλημα, καθώς και για το πώς οι πιστώσεις άνθρακα μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης, ανατρέξτε στην τελευταία μας αναφορά εδώ. 

Πιστωτικά Εικόνα
Φωτογραφία Markus Spiske on Unsplash

• SEO Powered Content & PR Distribution. Ενισχύστε σήμερα.
• PlatoData.Network Vertical Generative Ai. Ενδυναμώστε τον εαυτό σας. Πρόσβαση εδώ.
• PlatoAiStream. Web3 Intelligence. Ενισχύθηκε η γνώση. Πρόσβαση εδώ.
• PlatoESG. Ανθρακας, Cleantech, Ενέργεια, Περιβάλλον, Ηλιακός, Διαχείριση των αποβλήτων. Πρόσβαση εδώ.
• PlatoHealth. Ευφυΐα βιοτεχνολογίας και κλινικών δοκιμών. Πρόσβαση εδώ.
• πηγή: https://carboncreditcapital.com/climate-finance-cop28-trends-challenges-opportunities/